Derivative Markets in Turkey

TÜREV ARAÇLAR LİSANSLAMA REHBERİ

Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası A.Ş.

Akdeniz Cad. Birsel İş Merkezi

No:14 Daire: 601

Alsancak 35210 İZMİR

Telefon: +90-232-481-1081

Fax: +90-232-445-6185

www.vob.org.tr

vob@vob.org.tr

Güncelleme: EKİM 2006

İÇİNDEKİLER

Önsöz 8

Giriş 9

Bu Kitap Kimin İçin? 10

1 Vadeli İşlem Piyasalarına Giriş 11

1.1 Piyasa Kavramı 11

1.2 Spot ve Vadeli İşlem Piyasaları Arasındaki Farklar 12

1.3 Vadeli İşlem Piyasaları ve Tarihi Gelişimi 14

1.4 Vadeli İşlem Piyalarının Temel Fonksiyonu 16

1.4.1 Risk Yönetimi 18

1.4.2 Geleceğe Yönelik Fiyat Keşfi 21

1.5 Temel Tanımlar 21

1.5.1 Vadeli İşlem Nedir? 21

1.5.2 Alivre Sözleşmeler (Forwards) 22

1.5.3 Vadeli İşlem Sözleşmeleri (Futures) 23

1.5.4 Vadeli İşlem Sözleşmesi ve Alivre Sözleşmenin Farkları 27

1.6 Vadeli İşlem Borsalarında Organizasyon Yapısı ve Taraflar 28

1.6.1 Borsa 28

1.6.2 Takas Kurumu 31

1.6.3 Aracı Kurumlar 33

1.6.4 Denetleyici Kurumlar (SPK) 35

1.7 Vadeli İşlem Borsalarının Pratik İşleyişi 35

1.7.1 Temel Terimler ve İşleyiş 35

1.7.2 Pozisyonların Güncelleştirilmesi (Marking To Market) 41

1.7.3 Teminatların Yatırılması 42

1.7.4 Vadeli İşlem Piyasalarında Teminatların Kaldıraç Etkisi 42

1.7.5 Vadeli İşlem Sözleşmelerinde Yayılma İşlemleri 44

1.7.6 Emir Tipleri 46

1.7.6.1 Piyasa Emri 46

1.7.6.2 Fiyat Limitli Emir 47

1.7.6.3 Yayılma Emirleri 47

1.7.6.4 Şartlı Emirler 47

1.8 Vadeli İşlem Sözleşmelerinin Fiyatlandırılması 50

1.8.1 Fiyat Kavramı 50

1.8.2 Vadeli Fiyat Hesaplama Modelleri 54

1.8.3 Taşıma Maliyeti Modeli 56

1.8.4 Taşıma Maliyeti+Arbitraj Teorisinin Kısıtları 61

1.8.5 Eksi Taşıma Maliyeti 63

1.8.6 Artı Taşıma Maliyeti 64

1.8.7 Yönü Kesin Olmayan Taşıma...